W dzisiejszych czasach, przy coraz szybszym tempie życia, zdarza się, że nadmiernie eksploatujemy stawy, które zaczynają nam odmawiać posłuszeństwa. Obecna medycyna radzi już sobie z wymianą stawu biodrowego i kolanowego. Tutaj zajmiemy się stawem biodrowym.

Do chorób, które mogą pogorszyć nasz stan należą:

• choroba zwyrodnieniowa stawów – spowodowana nadmiernym zużyciem powierzchni stawowych
• reumatoidalne zapalenie stawów – przewlekła choroba ogólnieustrojowa, prowadząca do niszczenia i deformacji stawów
• inne choroby – uraz biodra, dysplazja stawu biodrowego, jałowa martwica głowy kości udowej

W pierwszych etapach wymienionych chorób stosujemy farmakoterapię oraz fizjoterapię. Dzięki tym metodom udaje się nieraz przez długi czas unikać operacji.

Niestety, kiedy choroba jest już zaawansowana, a inne metody leczenia przestają być skuteczne pozostaje nam tylko leczenia operacyjne.

Istnieje wiele typów protez, ale składają się z podobnych elementów:

• panewki
• główki
• trzpienia

Mogą być wykonane z różnych materiałów, a panewka i trzpień są mocowane albo bezpośrednio do kości (technika bezcementowa), albo z użyciem specjalnego cementu kostnego.

Aby wrócić szybko do sprawności istotne jest osiągnięcie jak najlepszej kondycji fizycznej przed operacją. Należy też wzmocnić siłę mięśni górnych partii ciała, co ułatwi nam korzystanie z balkonika i kul. Osoby otyłe muszą zadbać o redukcję wagi, co znacznie zmniejszy obciążenie protezy.

Musimy też przygotować dom, a mianowicie:

• umieścić przedmioty dnia codziennego użytku w zasięgu ręki
• przestawienie mebli, tak aby nie stanowiły przeszkody w poruszaniu się o kulach i balkoniku
• usunięcie dywanów i kabli z podłogi
• przygotowanie wysokiego krzesła – nie możemy siadać na zbyt niskich meblach zgięcie stawu biodrowego nie może przekroczyć 90°

Po powrocie ze szpitala pamiętamy o zapobieganiu zwichnięcia biodra.

NIE WOLNO:

• zginać nogi powyżej 90°
• krzyżować nóg
• wykonywać przysiadów
• siadać na niskich meblach poniżej 50 cm

Ćwiczenia zaczynamy już w pierwszej dobie po operacji. Są to ćwiczenia oddechowe, zapobiegające zapaleniu płuc. Proste ćwiczenia czynne wykonujemy pod okiem fizjoterapeuty, w szpitalu też uczymy się jak korzystać z balkonika i kul.

Musimy stosować się do zaleceń:

• do brodzika wychodzimy najpierw zdrową, a następnie operowaną nogą
• myjemy się na stojąco pod prysznicem
• zaleca się stosowanie podwyższonej deski sedesowej
• ubierać zawsze najpierw operowaną nogę
• unikać schylania się do stóp
• chodzić w butach o niskim obcasie, wsuwane bez sznurowadeł
• siadać na wysokim krześle, nie zakładać nogi na nogę, nie siedzieć zbyt długo
• przy wchodzeniu po schodach wpierw stawiamy zdrową nogę, dostawiamy na ten sam stopień nogę operowaną, dostawiamy kule
• przy schodzeniu, najpierw kule, później noga operowana i na ten sam stopień noga zdrowa
• przez pierwsze tygodnie śpimy na plecach z poduszką między nogami

Dostaniemy zestaw ćwiczeń do samodzielnego wykonywania w domu, co pozwoli na odzyskanie zdolności samoobsługi i sprawnego wykonywania czynności życia codziennego. Postarajmy się aby efektywnie wykorzystać ten czas i ćwiczyć systematycznie. Możemy się też postarać o tzw rehabilitację domową, która przysługuje nam do 0,5 roku od operacji.

Trzymając się tych wytycznych po ok. 3 miesiącach jest możliwy powrót do aktywności sprzed operacji.

Na podstawie „Podstawy rehabilitacji po całkowitej endoprotezoplastyce stawu biodrowego” pod redakcją prof. n. dr hab. med. Jarosław Deszczyński i dr n. med. Artur Stolarczyk opracowała mgr Jadwiga Wojtala.